„Karta” 40/2004

Temat numeru: MAGNACI

„Połąga i Kretynga”, Helena z Tyszkiewiczów Ostrowska

„Rezydencja Landwarów”, Zofia z Tyszkiewiczów Potocka

Wspomnienia arystokratek z dzieciństwa i młodości na Litwie z przełomu XIX i XX wieku.

„Ostatni”, Alfred Tyszkiewicz

Relacja ostatniego przedstawiciela rodu z Połągi nagrana w 2004 roku.

MAUTHAUSEN–GUSEN

„Przejście przez śmierć”

Fragmenty nagrywanych w latach 2002–03 relacji byłych więźniów obozów Mauthausen–Gusen – całego systemu kilkudziesięciu podobozów, w których więziono w okresie II wojny około 200 tysięcy osób z ponad 30 krajów, w tym około 50 tysięcy Polaków.

SPRAWA TATERNIKÓW

„Przerzut od Giedroycia”, Bartosz Kaliski

Wybór dokumentów i relacji dotyczących tzw. sprawy taterników – śledztwa i procesu młodych współpracowników paryskiej „Kultury”, przemycających przez granicę polsko-czechosłowacką z jednej strony powstałe w Polsce dokumenty dotyczące wydarzeń marca 1968 i bieżącej sytuacji w Polsce, z drugiej egzemplarze „Kultury” oraz książki wydawane przez Instytut Literacki.

ALBUM

„Pożegnanie z Workutą”, Hanna Grzywacz, Bernard Grzywacz

Bernard Grzywacz ze Lwowa i Anna Szyszko z Wilna, żołnierze Armii Krajowej, skazani zostali przez Sowietów w 1945 roku za „zdradę ojczyzny” i „działalność kontrrewolucyjną”. On na karę śmierci, zamienioną następnie na 20 lat robót katorżniczych; ona na 20 lat katorgi. W połowie 1946 roku, nie znając się, nawiązali kontakt korespondencyjny – trwający, choć z przerwami, przez całą następną dekadę. Zobaczyli się po raz pierwszy w 1955 roku. Workuta połączyła ich na całe życie. Wspomnieniom i relacji nagranej w 2004 roku towarzyszą fotografie Bernarda Grzywacza, który już jako „półwolny” – czyli więzień przeniesiony do obozu o złagodzonym rygorze, żyjący na prawach osób wolnych pozostających na zesłaniu – udokumentował workucki świat.