„Karta” 77/2013

temat numeru

CZESI XX WIEKU
Album unikatowych fotografii z Atelier Šechtlów
Blisko 140 lat temu w niedużym czeskim Taborze narodziło się przedsięwzięcie fotograficzne, z którym trudno porów­nać inne w Europie Środkowo-Wschodniej. (…) Spojrzenie wstecz na największe niegdyś atelier na południu Czech nie jest jedynie podsumo­waniem ponad stuletniej twórczości rodziny Šechtlów. Historia trzech pokoleń fotografów nieustannie przeplata się z historią ich ojczy­zny, a tysiące zdjęć atelier „Šechtl i Voseček” wydobywają z zapomnienia wyjątkowe, ale i codzienne momenty z życia Taboru – ze wstępu Josefa Mouchy.

Czeski los, Václav Havel polemizuje z Milanem Kunderą
Wszystkich nas – to znaczy cały naród czeski – musi bez wątpienia ucieszyć, że dzięki naszemu zachowaniu w sierpniu zdobyliśmy sobie uznanie Milana Kundery, tego trochę sceptycznego intelektualnego światowca, który zawsze skłonny był raczej dostrzegać nasze złe strony, i że nasze ówczesne zachowanie – zdecydowane, ale jednocześnie rozważne – wprost mu imponuje.
[…] Wywody te niestety – mimo pozorów rozsądku i mądrości – wpisują się w tę samą tradycję odrodzeniowo-patriotycznych złudzeń i samozachwytów, od których autor tak zdecydowanie się dystansuje.
(Václav Havel, Czeski los)

Przed KARTĄ 77
Lata 70. przyniosły w Czechosłowacji recydywę stali­nizmu. Prezentujemy reakcje Czechów na wprowadzaną „normalizację” w kraju.

w numerze także:

Na hajdamaków
Unikatowy dziennik i listy Jerzego Konrada Maciejewskiego z czasów wojny polsko-ukraińskiej (1918–19). Mało znany epizod historii sąsiadujących ze sobą krajów ilustrowany niepublikowanymi zdjęciami Autora.

Ostatnie z ostatnich, Anja Lundholm
Wspomnienia Anji Lundholm, niemieckiej Żydówki uwięzionej w 1944 roku w obozie koncentracyjnym Ravensbrück pokazujące skomplikowane relacje między osadzonymi tam kobietami i ich strażniczkami. Wstęp do wspomnień napisała Ewa Czerwiakowska.

Czas „Po Prostu”, Jan Olszewski
Relacja Jana Olszewskiego, prawnika, obrońcy oskarżonych w procesach politycznych, a w III RP premiera (1991–92) dotycząca działalności w latach 50. proreformatorskiego „tygodnika studentów i młodej inteligencji Po Prostu” i jego zamknięcia w 1956 roku.

Dotykam gąsienicy, Hanna Świda-Ziemba
Dziennik i publicystyka Hanny Świdy-Ziemby, socjologa, profesor Instytu­tu Stosowanych Nauk Społecznych UW, działaczki „S” – wnikliwa diagnoza życia społecznego i politycznego końca lat 80.

Solidarność z „Solidarnością”
Żywiołowa reakcja Peru na wprowadzeni stanu wojennego w Polsce.

Byliśmy znieczuleni, Ewa Biały
Relacja Ewy Biały, pielęgniarki, która 8 września 1968 była świadkiem samospalenia Ryszarda Siwca w geście protestu przeciwko interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji.

Patron: Ryszard Siwiec, Monika Helak
Czy Stadion Narodowy w Warszawie powinien nosić imię Ryszarda Siwca? Co na to decydenci?

Archiwum wolnych Białorusinów, Maciej Wyrwa
Inicjatywa powołania Międzynarodowego Archiwum Białoruskiego, gromadzącego dokumenty „narodu i kultury białoruskiej” przedstawiona przez koordynatora MAB-u dra Macieja Wyrwę.

Warszawiacy nie z tej ziemi
Wywiad z prof. Jerzym Kochanowskim, autorem koncepcji książki Warszawiacy nie z tej ziemi, prezentującej wielokulturową stolicę.