Exodus. Losy Polaków w Rumunii 1939–1945

Opis książki

„Rumunia nie mogła ich zadowolić, ukoić bólu, dać nadziei. Ale dzięki niej – przetrwali” – historia wychodźstwa polskiego do Rumunii jest mało znanym doświadczeniem II wojny światowej. A objęło ono nie tylko najwyższe władze państwowe (co było eksponowane w powojennej propagandzie), ale także ok. 25 tysięcy żołnierzy oraz 25 tysięcy cywilów. 

W książce Exodus. Losy Polaków w Rumunii 1939–1945 pokazujemy sytuację tej licznej grupy przez wybór ok. 200 fragmentów wspomnień i listów uczestników tych wydarzeń. Opowiadamy o przedstawicielach najwyższych władz państwowych, o żołnierzach i ludności cywilnej – od momentu wydania rozkazu przekroczenia granicy w Kutach (17 września 1939), przez obozy internowania, ucieczki większości żołnierzy na Zachód, czy „normalne” życie tysięcy cywilnych Polaków wśród Rumunów, aż po ich repatriację do Polski. 

Epilog powstał dzięki listom i wspomnieniom pozyskanym od Rumunów, którzy gościli w czasie wojny w swoich domach polskich uchodźców i odpowiedzieli na prasowy apel Ośrodka KARTA, ogłoszony w 1994 roku w „Romania Libera”. 

Publikacja została zilustrowana 168 fotografiami z kolekcji Ośrodka KARTA, na którą składa się ponad 1000 zdjęć i 400 unikatowych dokumentów – w znacznej części ocalonych przed spaleniem w ambasadzie polskiej w Bukareszcie w okresie PRL przez pracownika ambasady Jerzego Polakowskiego (przekazanych do Ośrodka w 1993 roku przez jego rodzinę) oraz pozyskiwanych później przez KARTĘ w czasie kilku spotkań z byłymi uczestnikami exodusu i Rumunami – goszczącymi Polaków w swoich domach w czasie wojny. 

Publikacji towarzyszy posłowie autorstwa prof. Tadeusza Dubickiego pokazujące kontekst uchodźstwa oraz indeks nazwisk.

Drugą publikacją zrealizowaną na zlecenie Narodowego Centrum Kultury jest publikacja: Brzydkie wyrazy.

Poprzednią wersją publikacji był: Rumuński azyl.