Karta 122/2025

W temacie numeru „Rok 1945”, składającym się z pięciu niezależnych od siebie świadectw, przybliżamy finał II wojny światowej widziany z polskiej perspektywy. Gdy kończy się wojna, lecz pokój nie przynosi wolności, nastaje czas podjęcia osobistych wyborów i decyzji.

TEMAT NUMERU: NAZNACZENI WOJNĄ ROK 1945

Amelia Łączyńska, Dogasanie wojny – ostatnie miesiące wojny i oczekiwanie na spokojniejsze życie w dzienniku zarządczyni Domu Pracy Twórczej Plastyków w Łańcuchowie na Lubelszczyźnie

Jerzy Konrad Maciejewski, Rozterka – rozstrzygana w korespondencji decyzja co do powojennej przyszłości internowanego w szwajcarskim Baden 

Adam Leśniewski, Oswobodzenie – nadzieje na nowe jutro ocalałego z Zagłady chłopaka, powracającego do Polski z niemieckiego obozu koncentracyjnego w Wöbbelin bez żadnych wątpliwości 

Maria Jadwiga Komornicka, Dylemat – dziennik Polki wysłanej w czasie powstania warszawskiego na roboty przymusowe do Niemiec w okolice Lipska, wahającej się, czy zostać na Zachodzie, czy wracać do kraju

Roman Aftanazy, Ład Stalina – koniec wojny, który wcale nie przynosi wolności, widziany przez osadzonego we lwowskim więzieniu pracownika Biblioteki Ossolineum 

Dominik Szymański, Akademia chłopska – montaż świadectw ukazujący fenomen prowadzonego przez Ignacego Solarza Uniwersytetu Ludowego w małopolskich Szycach (1924–31) i podkarpackiej Gaci Przeworskiej (1932–39) – jako dowód niezależności oświaty na wsi 

Kontekst: Tomasz Maliszewski, Joanna Nowicka

Jerzy Starzyński, Wołanie Łemków – wybór listów podlegających wiosną i latem 1947 operacji przymusowego wysiedlenia z Łemkowszczyzny, pisanych do redakcji emigracyjnej gazety „Karpacka Ruś” oraz krewnych w USA i Kanadzie

Gabriel Ersler, Podwójne widzenie – przetłumaczony po raz pierwszy z francuskiego na polski fragment wspomnień (nagranych przez prof. Jeana-Charlesa Szurka) uczestnika wojny domowej w Hiszpanii, zagorzałego komunisty, który po dwunastu latach sowieckiego łagru wraca do Polski, w której obserwuje słabość i absurdy systemu, o który walczył

Jukka Male, Moja Średnia Wieś – wybór zdjęć młodego fińskiego fotografa, który w latach 1979–81 rejestruje codzienność małej bieszczadzkiej wsi, wzbogacony o wspomnienia autora

Informacje dodatkowe