„Karta” 38/2003

temat numeru

Radio Wolna Europa
Sygnał dźwiękowy Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa wbił się w pamięć kilku pokoleń Polaków. Tej „wrażej” rozgłośni słuchali ludzie w miastach i wsiach, słuchali dorośli, młodzież, zdeklarowani antykomuniści i zwolennicy ustroju. Słowa płynące z Monachium jednym dodawały wiary, w innych budziły sprzeciw i wściekłość. Przedstawiamy montaż świadectw tych przeżyć.

RWE a CIA, Jan Nowak-Jeziorański
Tekst Jana Nowaka-Jeziorańskiego, dotyczący pionierskiego okresu Radia Wolna Europa, jest związany z jego raportem z 1951 roku Gestapo i NKWD. Autor przedstawia tam odmienne metody walki z gestapo i NKWD i stwierdza, że sposoby infiltracji stosowane przez sowiecką służbę bezpieczeństwa i jej satelitów uniemożliwiają w praktyce przetrwanie organizacji podziemnych oraz ich tajną łączność z Zachodem. Raport prawdopodobnie przekonał czynniki amerykańskie, że jedyną skuteczną metodą podtrzymania niezorganizowanego oporu społeczeństw krajów satelickich jest oddziaływanie przez masowe środki przekazu, przede wszystkim radio.

w numerze także:

Wyprawa na Kijów
W relacjach uczestników i dokumentach przedstawiamy kulisy decyzji i przebieg wyprawy kijowskiej 1920 roku wraz z bogatą ikonografią.

Telechany, Bogdan Mielnik
Szosa łączyła powiatowy Pińsk z miasteczkiem Telechany. Miasteczko, małe i liche, pół-chrześcijańskie, pół-żydowskie, jakich na Polesiu było sporo. Żadne jednak nie nosiło tak egzotycznej nazwy. Miejscowi mówili, że znaczy ona po tatarsku tyle, co mogiła chana. Mogiły wprawdzie nie ma, ale nazwa pozostała. Tu żyli obok siebie Polacy, Rosjanie, „miejscowi”: Białorusini, Żydzi i Litwini. Niepowtarzalny koloryt kultur, religii, obyczajów. Na ulicy spotykali się ksiądz Tarnogórski (z nieodłącznym angielskim foksterierem u nogi) z popem ojcem Jeanem, kłaniali się sobie i obaj pozdrawiali rabina Goldbauma, który kroczył niosąc przed sobą z godnością wielką brodę patriarchy…

Wschodnie biografie Herberta Hupki i Herberta Czai
W pokoleniu dzisiejszych 40–50-latków, tych, którzy doświadczyli propagandy PRL, hasło „Hupka i Czaja” rodzi najgorsze skojarzenia. W kraju, w którym było ponuro i źle, mogło być jeszcze gorzej, gdyż w Republice Federalnej Niemiec dochodziło do głosu dwóch strasznych rewanżystów, którzy chcieli Polsce odbierać ziemie… Przedstawiamy głosy Hupki i Czai, by lepiej zrozumieć problem wypędzonych. Komentuje Krzysztof Ruchniewicz.

Lekcja pisania
Relacje ludzi, którzy pod koniec lat 70., jako licealiści, próbowali walczyć z systemem we wrocławskiej szkole. Montaż świadectw zilustrowaliśmy zdjęciami bohaterów tamtych wydarzeń

Klub Archiwum Opozycji
Tym razem, w stałej dotąd, rubryce “Karty” podajemy informację o zakończeniu działalności Klubu i powody takiej decyzji.

Pomniki z papieru, Aleksander Klugman
Historia powstawania żydowskich ksiąg pamięci.

“Historia Bliska”
Komunikat Jury konkursu dla młodzieży wraz z ogłoszeniem wyników.