Opis książki

Ksawery Pruszyński – klasyk polskiego reportażu, frapujący prozaik i utalentowany publicysta – energicznie reagował na gęstniejącą codzienność lat 30., relacjonował wydarzenia wojenne, a później uczestniczył w mozolnej odbudowie świata. Narrator rzeczywistości. Autoportret odczytany to świeże spojrzenie na całość jego zróżnicowanego dorobku. Fragmenty reportaży, wspomnień, artykułów czy listów ułożone zostały w chronologiczną opowieść o pierwszej połowie XX wieku. Naziści przejmujący władzę w Niemczech, ulegająca przemianom Palestyna, wojna domowa w Hiszpanii, wybuchy antysemickiej przemocy w Polsce, walki aliantów z siłami Hitlera na frontach II wojny światowej, proces tworzenia nowej rzeczywistości po Zagładzie – Pruszyński wszędzie był, wszystkiego doświadczył i o wszystkim pisał. Dzieła będące kanonem literatury faktu współistnieją tu z tekstami zupełnie zapomnianymi, tworząc mozaikowe świadectwo czasów dawno minionych, ale których echo słyszymy do dziś.

„Walczymy, by nasz naród był naprawdę wolny. To znaczy, by mógł sam stanowić o tym, kto będzie w Polsce rządził. […] To znaczy, że nie będzie ani klasy, ani – tym mniej – kasty rządzącej, żadnej starej i – co groźniejsze – żadnej nowej szlachty. Że będzie wolność słowa i wolność prasy, bo tam, gdzie one zanikają, zaczyna się przedproże niewoli”.

– Ksawery Pruszyński (Londyn, 25 maja 1941)